Matthijs: “Mijn interesse in het sociale domein ontstond al vroeg. Voor mijn start bij Stichting Ombudsman, waar ik naast mijn werk voor radio en televisie de individuele belangen behartigde en samenwerkte met de Gehandicaptenraad, werkte ik in de jeugdhulpverlening. Wat mij vooral aantrok, is dat ik als één enkel persoon het verschil kan maken voor vele anderen. Sinds 1994 ben ik advocaat en richt ik mij volledig op het ondersteunen van mensen die zorg nodig hebben en vastlopen in het systeem. Waaronder veel PGB-bezwaren en beroepsprocedures tegen zorgkantoren: ik wil cliënten helpen hun recht te halen en ze ondersteunen bij het verkrijgen van de zorg die ze verdienen.”
“De complexiteit van het zorglandschap maakt mijn werk uitdagend én noodzakelijk. Ik voer veel procedures tegen bestuursorganen zoals zorgkantoren, het CIZ en gemeenten. Deze instanties hanteren vaak hun eigen regels binnen de kaders van wet- en regelgeving. Op zich toegestaan, maar vaak zien we dat beleidswijzigingen via de achterdeur worden ingevoerd, zonder de zorgvuldigheid die vereist is. Dit kan leiden tot schrijnende situaties waarin mensen onterecht buiten de boot vallen. Zo had ik laatst een zaak waarbij een zorgkantoor ten onrechte een oude bezuinigingsregel toepaste bij een cliënt die intensieve zorg nodig had. Deze cliënt moest 24/7 worden beademd via een canule en het zorgkantoor dacht dat er wel een derde van het budget af kon, omdat er een partner in het gezin was. Maar die regel was allang afgeschaft, omdat dit in de praktijk niet tot een kostenverlaging leidt. Dankzij de cliëntondersteuner en onze gezamenlijke inspanningen kregen we na maanden procederen gelijk en werd het volledige zorgbudget weer toegekend.
"Cliëntondersteuners zijn essentieel, maar ze weten niet altijd wat wel en niet mag op juridisch vlak. Wanneer juridische procedures nodig zijn, kom ik in beeld. Samen zorgen we ervoor dat cliënten niet van het kastje naar de muur worden gestuurd.”
“Cliëntondersteuners zijn van onschatbare waarde in dit complexe zorglandschap. Zij helpen cliënten de juiste wegen te vinden binnen de Wmo, Wlz of bij zorgkantoren. Vaak werk ik nauw met hen samen, vooral bij ingewikkelde zaken. Zo had ik een cliënt, een 85-jarige vrouw die op een bovenwoning woonde. Zij wilde graag een verhoging van de stoep, want de eerste trede in het gebouw was te hoog. De gemeente wilde dit niet regelen voor haar, want de badkamer vonden ze ook niet meer geschikt voor deze mevrouw. Maar zij wilde nooit meer weg uit dit huis, ze woonde er al 60 jaar en vond het prima om zich bij het aanrecht te wassen. Alleen vond de gemeente dat ze dan niet voldoende zelfredzaam zou zijn en wilde een einde maken aan deze situatie. Samen met een cliëntondersteuner heb ik bezwaar gemaakt en daarna is de stoep toch opgehoogd. Mevrouw woonde er nog anderhalf jaar naar alle tevredenheid tussen haar vele spulletjes en is toen overleden. Dit soort zaken laat zien dat cliëntondersteuners heel erg nodig zijn, al is het alleen al om situaties aan het licht te brengen.”
“Veel mensen komen via een doorverwijzing bij mij terecht. Deze mensen weten vaak al waar ze het zoeken moeten en ze komen meestal samen met een cliëntondersteuner. De hoofdvraag die ze dan stellen: kan dit zomaar en kan hier wat tegen gedaan worden? En op welke manier dan? Ik kijk dan wat er nodig is en we starten vervolgens een kort geding, we gaan in beroep, of maken bezwaar. Omdat wij zoveel van dit soort zaken doen, weten we wat er kan en waar we op in moeten gaan. We hebben ook veel contact met zorgkantoren, dat helpt bij het beter begrijpen van een casus. Sommige zaken duren wel een jaar of nog langer. De meeste zaken zijn PGB-gerelateerd. Mensen met een PGB willen zelf graag de regie houden, want het is hun budget. Dat is heel begrijpelijk, want met dat budget kunnen ze de zorg regelen naar hun eigen inzicht en behoefte.”
"Het is cruciaal dat zorgprofessionals goed geïnformeerd zijn over wat juridisch mogelijk is en dat er ruimte komt voor meer maatwerk."
“Helaas zie ik steeds vaker dat mensen tussen wal en schip raken. Denk bijvoorbeeld aan mantelzorgers die voor een beginnend dementerende ouder zorgen. Zorgkantoren sturen erop aan dat mensen zo lang mogelijk thuis blijven wonen, maar mantelzorgers lopen al snel tegen grenzen aan. Hier schiet het systeem tekort. Het is cruciaal dat zorgprofessionals goed geïnformeerd zijn over wat juridisch mogelijk is en dat er ruimte komt voor meer maatwerk. Alleen dan kunnen we voorkomen dat mensen vastlopen in het huidige systeem. Daarnaast vind ik dat beleidswijzigingen met meer zorg moeten worden ingevoerd. Een "zachte landing" bij veranderingen is essentieel. Die zachte landing kun je bereiken door bijvoorbeeld met ruimhartige overgangsregelingen te werken. Deze zorgen ervoor dat cliënten voldoende tijd hebben om zich aan te passen. Die ontbreken nu nog vaak, met alle gevolgen van dien.”
“Ik vind dat zorgprofessionals zich meer moeten richten op samenwerking en kennisdeling. Bijvoorbeeld door trainingen te geven. Dit heb ik al eerder gedaan voor cliëntondersteuners om hen inzicht te geven in de juridische kant van brieven die door een zorgkantoor worden gestuurd. Wat betekenen die brieven juridisch eigenlijk, die kennis is heel essentieel. Door elkaar te versterken kunnen we nog meer bereiken voor cliënten. In de toekomst hoop ik dat cliëntondersteuners nog meer onafhankelijk en kosteloos hun werk kunnen doen, zodat ze hun eigen koers kunnen varen en cliënten optimaal kunnen ondersteunen. Tegelijkertijd blijf ik streven naar betere kennisdeling en een meer toegankelijk zorgsysteem.”
"Uiteindelijk draait zorg om mensen en daar moeten we alles voor over hebben."
“De zorg is complex en zal dat waarschijnlijk blijven. Mijn rol als advocaat zal voorlopig hard nodig blijven, vooral om te zorgen dat mensen hun recht halen en niet verdrinken in bureaucratische tegenstrijdigheden. Het liefst ben ik overbodig, maar samen met cliëntondersteuners en andere betrokkenen blijf ik mij inzetten om het verschil te maken. Want uiteindelijk draait zorg om mensen en daar moeten we alles voor over hebben.
Lees hier andere interviews met deskundigen, cliëntondersteuners of andere zorgprofessionals
Beroepsvereniging van CliëntondersteunersBCMB staat voor onafhankelijke, levensbrede en professionele cliëntondersteuning. BCMB heeft een beroepscode, een beroepsprofiel en een Register van Cliëntondersteuners.
