Auke Blom: "Gelukkig zijn er mensen die niet stoppen totdat ze een oplossing vinden."

Voor Bart, een jongen met een licht verstandelijke beperking die last heeft van woede-uitbarstingen, is geen passende zorgplek te vinden. En Petra, een teruggetrokken meisje met autisme dat net 18 is geworden en is ontspoord, omdat de overgang van zorg niet goed is geregeld. Twee willekeurige situaties waar we niet meer van opkijken. Die we bijna als normaal beschouwen, omdat het systeem nou eenmaal zo werkt. 

Het zijn mensen die het verschil maken

Gelukkig zijn er mensen die dit allesbehalve normaal vinden en die niet stoppen totdat ze een oplossing vinden. Dit zijn mensen die hét verschil maken. En precies die mensen willen we een podium geven. Zodat ze hun verhaal kunnen vertellen en zo veel mogelijk mensen kunnen inspireren. Zij zijn namelijk het bewijs dat het wél kan.

Aandacht voor drie thema’s

Elk jaar besteden we rond de Dag van de Cliëntondersteuning (4 november) aandacht aan de belangrijkste knelpunten die cliënten ervaren bij het verkrijgen of houden van passende zorg en ondersteuning. Vorig jaar vroegen we aandacht voor drie thema’s:

Toegang en beschikbaarheid voorzieningen: voor sommige doelgroepen is passende zorg lastig te realiseren en dit leidt tot lange wachttijden en schrijnende situaties. 

Domeinoverstijgende knelpunten: er is te weinig samenwerking tussen zorgorganisaties en te weinig verbinding tussen stelsels/wetten en regelingen. 

Onafhankelijke cliëntondersteuning: cliëntondersteuning wordt steeds verder uitgehold en is nog steeds slecht bekend. 

Per thema ontwikkelden we een praatplaat met de belangrijkste punten en een rapportage met een uitgebreidere toelichting. Bij het uitwerken van deze thema’s bleek dat alle partijen in de zorg - van overheid, cliëntenorganisaties, verzekeraars tot zorgaanbieders - deze knelpunten herkenden. Maar ook kregen we te horen dat het op sommige plekken wél lukt om passende oplossingen te creëren.

Zorg is mensenwerk 

Daarom leggen we dit jaar de focus op waar het wél goed gaat. We haalden inspirerende voorbeelden op waaruit bleek dat één factor altijd een cruciale rol speelt: het zijn mensen die het verschil maken. Mensen die:

• buiten de kaders durven te kijken en verkennen; 
• teruggaan naar wat de bedoeling is van wetten en regels;
• de menselijke maat als norm bovenaan zetten;
• vanuit meerdere belangen kijken;
• met passie en overtuiging hun werk doen.

Mensen die het verschil dúrven maken.

Lees bijvoorbeeld het verhaal van:

1. Marije Koelman en Miranda Dul (consulenten zorgbemiddeling bij Cordaan): “Beschouw de persoon voor je als een uniek individu en niet louter als een dossier.” 
2. Matthijs Heijstek (orthopedagoog-generalist en onderzoeker): "Dat we over twintig jaar een andere zorg hebben, is onafwendbaar. De vraag is hoe we daar gaan komen."
3. Of lees het verhaal van cliëntondersteuners die zélf een kind met een beperking hebben: welk verschil maken ze met hun eigen ervaringen?

Op www.bcmb.nl/dag-van-de-clientondersteuning-2023 vind je alle interviews en andere artikelen in het kader van de Dag van de Cliëntondersteuning 2023. 

Er moeten moeilijke keuzes gemaakt worden

Zijn alle problemen in de zorg opgelost als we omstandigheden creëren die de professionals de ruimte geven om het verschil te maken? Nee, het gaat te ver om dat te stellen. Wij onderschrijven dan ook de standpunten van de RVS:

“Prikkels staan verkeerd, wetten sluiten lang niet altijd op elkaar aan en werken vanuit verschillende, soms conflicterende mensbeelden. Mede hierdoor staat de toegankelijkheid van zorg ernstig onder druk – vooral voor de meest kwetsbaren.”

Op termijn is er misschien een stelselwijziging nodig, zoals ook Wouter Bos aangeeft in een interview dit voorjaar in de Volkskrant:

“Er is nu schaarste op de arbeidsmarkt en qua financiële middelen. Daar is dit stelsel niet op toegesneden. Dit stelsel is georganiseerd om overvloed te verdelen, niet om schaarste te verdelen. De zorg stevent af op een tekort van 130 duizend medewerkers in 2030. Die mensen zijn er niet. We moeten de zorg dus zo organiseren dat die banen niet nodig zullen zijn. De oplossing moet liggen in preventie, technologie of andere manieren van huisvesting voor ouderen.” Ook pleit Bos voor het samenwerken tussen financiers en aanbieders: “Het collectieve belang en hoe je mensen het best de nodige preventie en zorg kunt geven moet centraal komen te staan.” 

Daarnaast moeten er moeilijke keuzes gemaakt worden. Keuzes waardoor de zorg betaalbaar blijft en waarbij rekening gehouden moet worden met de beperkingen op de arbeidsmarkt. Ernst Klunder, bestuursvoorzitter van ‘s Heeren Loo, zegt hierover dit voorjaar in Zorgvisie:

"De zorg voor cliënten met een VG7-profiel loopt tegen een grens aan. Onze organisatie verliest zo’n 25 miljoen per jaar op de zorg voor cliënten. Dat is niet houdbaar."

Topje van de ijsberg 

Er is dus meer nodig dan goede voorbeelden en daar mag het nieuwe kabinet zich over buigen. Ondertussen beginnen wij alvast bij de mensen in de zorg, mensen die nu het verschil maken: cliëntondersteuners, klantadviseurs, zorgverleners, begeleiders, naasten, et cetera. Mensen die voorbij hun eigen rol kijken en de grenzen durven te verkennen. Mensen die volhouden totdat de oplossing is gevonden, ondanks alle barrières die ze tijdens hun strijd tegenkomen. 

De mensen die wij dit jaar hebben geïnterviewd, zijn slechts het topje van de ijsberg. Er zijn nog zoveel meer verhalen te vertellen. Daarom gaan wij hier in 2024 mee door. Doe je met ons mee? Welke mensen in de zorg in jouw omgeving maken het verschil? Zet ze bijvoorbeeld op LinkedIn in de schijnwerpers en laat hen andere mensen inspireren.

#SamenHetVerschilMaken